D
Dabbaqlıq – gön dəri emalı,yəni aşılanması ilə məşğul olan sənət sahəsi.
Damba – Misirdə doğranmış qamış qatılmış gildən düzəldilən bənd.
Danışan alət –Romada qullara verilmiş ad.
Darğa – Atabəylər dövlətində vergi və rüsumları toplayan şəxs.
Darik – Əhəməni padşahı I Daranın dövründə kəsilmiş qızıl pul vahidi.
Darüssəltənə(farsca) – səltənət evi.İran vəliəhdlərinin rəsmi yaşayış yeri.
Dastakert – Sasanilərdə əsas torpaq mülkiyyət forması.
Daxmalı qullar – Qədim Romada qulları öz əməklərinə maraqlarını artırmaq üçün bəzi quldarlar onlara kiçik torpaq sahələrini becərməyə,əmək alətlərinə malik olmağa,daxma tikməyə və ailə qurmağa icazə verirdilər.Onları daxmalı qullar adlandırırdılar.
De-fakto(latınca) - əslində,faktiki olaraq.Beynəlxalq hüquqla dövləti və yaxud hökuməti tanıma formalarından biri.Rəsmi,lakin tam olmayan tanıma deməkdir.
Dekadent(fransızca) – tənəzzül,pozul-ma deməkdir.
Dekorasiya(latınca) – bəzək deməkdir.
Demetra – Qədim Yunanlarda münbitlik allahı.Baharda təbiətin canlanması,payızda bitkilərin solmasını onunla bağlayırlar.
Demidov mükafatı – Rusiyada ən yaxşı bədii əsərlərə verilən mükafat.
Dəhyek(farsca) – onda bir.Orta əsrlərdə Yaxın Şərqdə,o cümlədən,Azərbaycanda natura şəklində alınan vergi.
Dəmyə əkinçiliyi – dağlıq və dağətəyi ərazilərdə yalnız yağış suyu ilə suvarılan əkinçilik növü.
Dərviş – gəzərgi həyat sürən müsəlman rahibi.
Dərviş ordeni – dərvişlərin ittifaqı və qardaşlığı.Onların öz nizamnamələri,ruhani başçıları,xanəgahları vardı.Dərviş ordeninin üzvləri zahidlərə və müqəddəs hamilərə sitaiş edirdilər.
Dəyirmibaşlar – İngiltərə burjua inqilabı dövründə parlamentin tərəfdarlarına verilən ad.Onlar saçlarını dəyirmi vurdurur və gur saç saxlayırdı-lar.
Dəzgahbaşı – Azərbaycanda sənətkarlardan toplanan vergi.Xalça,kilim və s.toxuyan sənət-karlardan dəzgahların sayına görə ildə bir dəfə alınırdı.
Didebuli(gürcücə) – iri feodallara verilən ad.
Digger(ingiliscə) – yerqazan deməkdir.İngiltərə burjua inqilabı dövründə siyasi cərəyan.Diggerlər öz tələblərini levellədən daha irəli getdikləri üçün özlərini”həqiqi bərabərçilər”adlandırırdılar.
Diktatura(latınca) – qeyri məhdud hkimiyyət.Hakim qrupun siyasi hakimiyyətini təmin etmək forması
Dinar(ərəbcə) - ərəb dinarı keçmişdə müsəlman şərqində ən çox yayılmış qızıl sikkə idi,ilk dəfə VII əsrdə tərkibində təqribən 2,4 q qızıl olmaqla kəsilmişdi.Dinar ndi də bir çox ölkələrdə fərqli qızıl təkibi ilə pul vahidi kimi işlənir.Məsələn:İordaniya,İraq,tunis,Kü-veyt və s.
Demoqrafiya(yunanca) – demos – xalq,qrafiya – elm sözlərindəndir.Əhalinin yerləşməsini,yerini dəyişməsini,sosial-iqtisadi vəziyyətini təqdim edən elm sahəsi.
Demos – Qədim Yunanıstanda nəsli zadəganlardan fərqli olaraq,Attikanın qalan azad əhalisi(sənətkarlar,günəmuzdçular,dəniz-çilər,kəndlilər),belə adlanırdı.
Denonsasiya - dövlətin bağladığı beynəlxalq müqavilədən qanuniləşdirilmiş qaydada imtina etməsi.
Departament(fransızca) – 1)Fransada əsas inzibati-ərazi vahidi;2) bir sıra dövlətlərdə idarə və nazirliklərin adı.
Deportasiya – azlıqda qalan əhalinin zorla,kütləvi surətdə dövlət səviyyəsində öz doğma yurdlarından köçürülməsi.
Despotizm – istibdad,zülmkarlıq,qəd-darlıq.
Desyatin – torpaq ölçü vahidi.1,036 hektara bərabərdir.
Devalvasiya – pul vahidinin qızıl məzmununun rəsmi azalması,yaxud milli valyutanın qızıla,gümüşə,xarici valyutaya görə məzənnəsinin aşağı düşməsi.
Deviz – gerbin mənasını aydınlaşdıran söz,ifadə və ya yığcam cümlə.
De-yure – beynəlxalq hüquqla dövləti və yaxud hökuməti tam, rəsmi tanıma.
"Dəniz şiri” – İkinci dünya müharibəsində nasist Almaniyyasının Böyük Britaniyyaya qarşı hərbi əməliyyat planının adı.
Dəniz xalqları – Qədim Misirlilər strukturları,ligiləri və axeyləri belə adlandırmışdılar.
Dionis – Qədim Yunanlarda şərabçılıq allahı.Yunanların etiqadına görə insanlara üzüm yetişdirməyi və şərab hazırlamağı öyrətmişdir.
Disput(latınca) – bilik yarışı,yəni qabaqcadan irəli sürülmüş sallar barədə mübahisələr.
Divan – Bir çox Şərq,o cümlədən,Azərbaycan hökmdarlarının hökmdarın yanında məsləhət şurasına bənzər fəaliyyət göstərən qurum.
Doab – Hindistanın Camna və Qanq çayları arasında yerləşən təbii sərvətlər-lə zəngin olan vilayəti.
Dominion(ingiliscə) – özünüidarə hüququ alan ölkə.
Dorilər – e.ə.II minilliyin sonlarındaYunanıstanın şimalından gələn yunan tayfaları.
Dorik sütunlar – Qədim Yunan memarlarının ucaltdıqları ictimai binaların tikintisində istifaə olunan sütunlar.Bu sütunlar sanki daş döşəmədən çıxan və yuxarıda adi sal daşla tamamlanan sütunlar idi.
Dövlət arbitrajı – indiki halda həmkarlar ittifaqları və sahibkarlar arasında mübahisəli məsələlərin buna vəkil edilmiş şəxs,hökumət nümayəndəsi tərəfindən həll edilməsi.
Dövlət borcu – Rusiya imeratoru I Aleksandrın dövlət darəçiliyi sahəsində həyata keçirdiyi islahatlara əsasən yaradılmış ali idarəetmə orqanı
Draqun(fransızca) – "əjdaha”deməkdir. İlk vaxtlar onların bayraqlarında əjdaha təsviri olurdu.Həm piyada,həm də süvari qoşun kimi vuruşmaq üçün nəzərdə tutlan qoşun.XVIII-XX əsrlərdə əksər avropa ölkələrində qoşunun1/3-ni təşkil edirdi.
Drakon qanunları – "qanla yazılmış qanunlar” da adlanır.E.ə. VII əsrdəAfinada qanun bilicisi Drakon tərəfindən yazılmış sərt qanunlar.
Dukat(latınca) – qədim gümüş,sonralar qızıl sikkə,İtalyada işlədilmiş pul vahididir.
Duçe(italyanca)-"rəhbər”deməkdir .İtalyan faşistləri liderləri Mussolininin onu belə adlandırmışdılar.
|
Rəylərin sayı:.