Riyaziyyatın tarixlə əlaqələri
Son zamanlar tədris prosesində yeni-yeni təlim metodları üzə çıxır. Bu yeniliklərin böyük əksəriyyəti xarici aləmlə bağlıdır. Belə ki, qabaqçıl müəllimlərimizin xarici ölkələrdə treninqlərdə olması yeni təlimləri mənimsəməsi, internet əlaqələri yaratması, ölkə daxili təlimlər keçməsi və s. bu prisesə müsbət təsir bağışlamışdır. Əldə olunmuş yeniliklər müəllimləri öz şəxsi innovativ ideyalarının yaranmasına yol açmışdır.
Tədris apardığım siniflərdə əsas diqqət verdiyim sahələrdən biri fənlərarası əlaqələrdir. Bununla bağlı bir sıra dərs modelləri hazırladım, onları sınaqdan keçirdim və nəticəsini analiz etdim.
Bəli Əziz müəllimlər ! Şagirdlər dərsləri oyun şəklində, əyləncə şəklində öyrənməyi daha üstün tutur. Beləliklə Sizə özümün şəxsi ideyamla yaratdığım dərs modelini təqdim edirəm. Bu dərs nümunəsi ən yaxşı olduğunu demək istəmirəm, təbii ki, bunun da qüsuru ola bilər. Ona görə Sizlərdən modelin mənfi və müsbət cəhətlərini tapıb mənə şərh yazmağı rica edirəm.
Nümunə :
Tarix fənnində mühüm yerlərdən birini tarixi faktlar təşkil edir. İl, əsr, minillik, rüb, qərinə və s. bu baxımdan riyaziyyata yaxın anlayışlardır. Bir sadə misala keçək :
Şirvanşahlar dövləti neçə il yaşayıb ? sualını tapmaq tapşırığı verilib. Şagirdlər bunu tapmaq üçün mütləq bilməlidir ki, Şirvanşahlar dövləti nə vaxt yaranıb və nə vaxt süqut edib. Əgər şagird bunu bilirsə bu sxem şəklində belə görsənir :
|
Şirvanşahların süqutu |
- |
Şirvanşahların yaranması |
= |
? |
|
1538 |
|
861 |
|
677 |
Bu tip məələni bir az çətinləşdirək.
|
Kadisiyyə döyüşü |
+ |
Babəkin edamı |
= |
? |
Bu suala cavab tapmaq üçün ilk növbədə faktların vaxtlarını bilmək lazımdır. Kadisiyyə döyüşü 636-cı ildə ərəblərlə sasanilər arasında olub, Babəkin edamı isə 838-ci ildə Samirə şəhərində olmuşdur. Bu rəqəmləri topladıqdan sonra 1474 rəqəmi alınır.Tarixi riyaziyyatın elə əsas mənalarından biri budur ki, hesabdan sonra alınan rəqəmdə hansı hadisənin baş verdiyini tapasan. 1474-cü ildə Uzun Həsənin Gürcüstana yürüşü olmuşdur. Demək misalın cavabı belə alınacaqdır :
|
Kadisiyyə döyüşü |
+ |
Babəkin edamı |
= |
Uzun Həsənin Gürcüstana yürüşü |
Əziz tarix sevərlər !Bu dəf mən Sizə toplama və çıxma üsulu ilə tarixi riyazi məsələlər təqdim etdim. Növbəti dərslərdə isə Sizə vurma, bölmə və s. kimi riyazi dərslər təqdim edəcəm. Buyurun !
Rəylərin sayı:.