Midiya dovleti
Midiya dovleti e.e VIII esrde (e.e728- e.e549) Mannanin cenub-sherqinde I Deyok terefinden yaradilmishdir. Paytaxti Ekbatan (indiki Hemadan) olan Midiyani III Salmanasar Amadai adlandirmishdir.Bezi menbelerde Mada,Maday adi ile de qeyd olunmushdur.Herodotun dediyine gore,I Deyok alti tayfani birleshdirerek Midiya dovletinin esasini qoyur.
Hemin tayfalara buslar,paratagenler,struxatlar,ariazantlar,budiler ve maqlar daxil idi.
Hemin tayfalara buslar,paratagenler,struxatlar,ariazantlar,budiler ve maqlar daxil idi.
Kashtariti (e.e 672-e.e 653) Assuriya tabeliyinden chixsada,e.e 653-cu ilde Assuriyaya yurushu neticesinde birleshmish Assur-Skif ordusu terefinden meglub edildi.Bu meglubiyyetden sonra Midiya skiflerin hakimiyyeti altina dushdu(e.e 653-e.e 625).
Midiyani 28 illik skif agaligindan IV hokmdar Kiaksar(e.e 625-e.e585) azad etdi.Kiaksar hakimiyyeti dovrunde Assuriya,Manna,Urartu dovletlerine ve Skif padshahligina son qoydu,xirda vilayetleri merkezi hakimiyyete tabe etdi,herbi islahatlar kechirerek ordunu yeniden qurdu.Kiaksar Egey denizi sahillerine chixmaq ucun ishgalciliq siyasetine bashladi.Ona yolunda mane olan Lidiya dovleti idi.Bu da muharibenin qachinilmaz oldugunu gosterirdi. Midiya ve Lidiya arasindaki muharibe 5 il davam etdi.Bu muharibenin her iki dovlet ucun sebeblerinden biri o idi ki,her ikisi de Anadolu torpaqlarina sahib olmaq isteyirdi.Bu muharibenin sonuncu doyushu e.e 585-ci ilde Halis chayinin sahilinde bash tutur.Maraqli bir sebeb(guneshin tutulmasi)muharibeni dayandirir ve sulh baglanir.Halis cayi bu dovletlerin serhedi olur.Lidiya hokmdarinin qizi Aryenis Kiaksarin oglu Astiaqa ere gedir.
Kiaksardan sonra hakimiyyete gelen oglu Astiaq (e.e585-e.e550) mohkemlenmish imperiyani evvelki veziyyetde saxlaya bilmedi.Astiaqin dovrunde zadeganlarin huquqlarinin mehdudlashdirilmagi,dovletle eyanlar arasindaki ziddiyyetlerin artmagi imperiyanin sonunu getiren amillerden oldu.Bir qrup Midiya eyani Astiaqin nevesi,fars vilayetinin hakimi II Kirle gizli sazishe girdi.
E.e 553-cu ilde bashlanan muharibe II Kirin qelebesi ile basha chatdi.Ve belelikle,Midiya imperiyasi e.e 550-ci ilde suquta ugradi.
Rəylərin sayı:.